Recensie van “Asaray” in B.Z. 3, 6 februari 1998

Asaray, nomade tussen Rusland en China

Carl Barkman schreef al eerder een roman onder de titel ‘Drakendans’. Als de productie van Barkman zo doorgaat mogen wij tenminste een keer per jaar een roman van zijn hand verwachten. Oe hier besproken roman ‘Asaray’ is een dikke turf. Bijna 500 bladzijden zijn wij getuige van de belevenissen van de romanfiguur Asaray. Dit was een West-Mongool, om precies te zijn een Torgoet-Mongool.

Barkman baseert zijn roman onder andere op literatuur. De figuur van Asaray kan daarom min of meer historisch geduid worden. De hoofdfiguur leidt een harmonieus leven en alles lijkt zijn gang te gaan. Dan verschijnen plotseling de Oross, de Russen. Zij herinneren de vader van Asaray er aan dat hij in het verleden heeft beloofd zijn zoon in gijzeling te geven. Groot is het leed, maar de Torgoeten houden woord en Asaray wordt meegenomen naar Sint Petersburg. Daar dreigt hij langzaam zijn geboorteland en zijn geliefde te vergeten. Hij ontmoet keizerin Catharina en raakt onder de indruk van haar. Op de cadettenacademie leert hij al snel omgaan met Russische jongemannen en in zijn vrije tijd met jongedames. Maar uiteindelijk komt hij tot bezinning en keert terug naar zijn moederland. Daar zal hij zijn volk uit de Russische invloedssfeer begeleiden, naar China.

‘Geleerderig’ maar spannend

Dit is zeer in het kort het verhaal. Barkman geeft zeer uitvoerige beschrijvingen van land en volk, zowel van de Torgoetse nomaden, de Russen als de Chinezen. Barkman neemt de lezer mee door de halve wereld. Hij beschrijft niet alleen de omgeving en de gebeurtenissen in enge zin, maar zorgt ook dat de lezer uitgebreid wordt geïnformeerd over het wel en wee van de hoofdpersonen en hun omgeving. Soms wordt het boek hier en daar wat langdradig en door de lengte van de beschrijvingen wat sleets. De ontmoeting met de keizerin is clichématig beschreven. De BZ-afkomst van de schrijver is duidelijk, al was het maar omdat er af en toe iemand een ‘memorandum’ moet schrijven. Verder is het boek soms wat ‘geleerderig’ het lijkt wel of Barkman zoveel mogelijk gegevens uit de door hem geraadpleegde literatuur in het boek heeft willen stoppen. Barkman heeft zeker een spannende en leerzame roman geschreven. Een dik boek, maar na enkele bladzijden is de lezer verkocht en leest het boek in een adem uit.

Ton van Zeeland